εκδήλωση / συζήτηση

Λίγα λόγια για το φαινόμενο της μετανάστευσης

Η μετανάστευση οργανωμένη ή όχι, δεν αποτελεί μια καινούρια πτυχή στην ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών αλλά ένα φαινόμενο που τα ίχνη του χάνονται στο βάθος του χρόνου. Η πραγματικότητα όσον αφορά την Ελλάδα είναι ότι τα τελευταία χρόνια δέχεται ένα μεγάλο αριθμό μεταναστών, γεγονός που οφείλεται κυρίως στη γεωγραφική της θέση που την έχει καταστήσει πύλη εισόδου για τους πληθυσμούς που μετακινούνται από Ασία με απώτερο σκοπό να περάσουν στις βορειότερες χώρες της Ευρώπης

Κατά τη δεκαετία του ΄90 η Ελλάδα δέχεται το πρώτο μεγάλο κύμα μεταναστών κυρίως από βαλκανικές χώρες με τους αλβανούς να αποτελούν το μεγαλύτερο πληθυσμιακά κομμάτι. Το ελληνικό κράτος εμφανίζεται χωρίς ίχνος μεταναστευτικής πολιτικής, γεγονός που δεν το εμπόδισε να χρησιμοποιήσει – εκμεταλλευτεί τους μετανάστες αποκομίζοντας πολλά οφέλη. Στην εργασία αυτών των μεταναστών στηρίχθηκε η ανάκαμψη της οικονομίας τόσο στα μεγάλα αστικά κέντρα όσο και στη περιφέρεια ( τα περισσότερα έργα που πραγματοποιηθήκαν για την ολυμπιάδα του 2004 αλλά και η αγροτική οικονομία στηρίχθηκε στην εργασία των μεταναστών).

Και αυτά που αντιμετώπισαν οι μετανάστες δεν ήταν παρά η εκμετάλλευση, η μαύρη εργασία, τα εξευτελιστικά μεροκάματα, ο ρατσισμός και η εγκληματοποιησή τους από τα μμε, οι επιχειρήσεις σκούπα από την αστυνομία και οι απελάσεις και φυσικά το να μην έχουν κανένα δικαίωμα για αρκετά χρόνια. Κομμάτι από αυτό το κύμα μεταναστών μπορούμε να πούμε πως έχει ενταχθεί και ενσωματωθεί στο κοινωνικό σύνολο «απολαμβάνοντας» τα ελάχιστα δικαιώματα ως πολίτες αυτής της χώρας μετά από τους μεταναστευτικούς νόμους που ψηφίστηκαν από το ‘98 και έπειτα. Νόμοι που στην ουσία επιδιώκουν να ελέγχουν το κομμάτι αυτών των μεταναστών παρέχοντας ψίχουλα και εισάγοντας το διαχωρισμό μεταξύ αυτών που θα καταφέρουν να αποκτήσουν τα απαραίτητα έγγραφα και σε αυτούς που θα μείνουν χωρίς χαρτιά.

Η κατάσταση σήμερα

Από το 2000 και μετά το δεύτερο κύμα μεταναστών που καταφθάνει στην Ελλάδα προέρχεται κυρίως από χώρες της Ασίας και της Αφρικής. Αποτελούν αυτούς που αποκαλούνται «χωρίς χαρτιά» αυτούς που δέχονται πλέον τη μεγαλύτερη ταξική / εθνική /σεξιστική καταπίεση και το θεσμισμένο και διάχυτο κοινωνικό ρατσισμό. Όσοι επιλέγουν να φύγουν από τις χώρες τους, δεν φεύγουν παρά επειδή αυτές έχουν καταστεί αντικείμενο εκμετάλλευσης και λεηλασίας από τα δυτικά κράτη και τις πολυεθνικές που εδρεύουν σε αυτά. Οι πόλεμοι σε Αφγανιστάν και Ιράκ ή οι «αντι-τρομοκρατικές επιχειρήσεις» όπως η εξουσία τις ονομάζει, έχουν δημιουργήσει μεγάλα ρεύματα φυγής από αυτές τις χώρες προς τις δυτικές καπιταλιστικές. Αλλά και η εξαθλίωση που επικρατεί σε αυτές τις χώρες , καθώς και η περιβαλλοντική καταστροφή -παράγωγο της εγκληματικής διαχείρισης της φύσης από τον καπιταλισμό -, δυναμώνουν ακόμα περισσότερο τα ανθρώπινα αυτά ρεύματα. Οι κάτοικοι αυτών των χωρών βιώνουν εμφύλιους πολέμους και καταστροφές. Αρκεί να αναφέρουμε πως 42 εκατομμύρια άνθρωποι μετακινήθηκαν μόνο το 2008 λόγω επεκτατικών πολέμων και εμφύλιων συρράξεων, χρεοκοπημένων οικονομιών, απολυταρχικών καθεστώτων…

Γιατί λοιπόν να μένουν οι κάτοικοι της περιφέρειας εκεί που μόνο φτώχια και θάνατος τους περιμένουν; Διότι όποιος λέει για τους μετανάστες «να φύγουν» πρέπει να λέει και πού να πάνε.

Η αντιμεταναστευτική πολιτική και ο θεσμικός ρατσισμός

Τους τελευταίους μήνες η παράνομη μετανάστευση έχει αναχθεί ως ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα που πρέπει μα αντιμετωπίσει το ελληνικό κράτος που εξαπολύει ένα πρωτοφανές πογκρόμ σε όλη την επικράτεια. Πλέον η παράνομη μετανάστευση δεν καταπολεμάτε μόνο με τις γνωστές μεθόδους στα χερσαία και υδάτινα σύνορα (δολοφονίες στα σύνορα και απελάσεις) αλλά και στο εσωτερικό των μεγάλων πόλεων. Καθημερινές επιχειρήσεις σκούπα, εκκενώσεις κτηρίων που βρίσκουν καταφύγιο οι μετανάστες (εφετείο), εκκένωση και εμπρησμός του καταυλισμού στη Πάτρα, αλλά και επιθέσεις σε μετανάστες από ακροδεξιά στοιχεία με την συγκάλυψη της ονομασίας «επιτροπές κατοίκων» ( Αγ. Παντελεήμονας, πλ. Αττικής). Τα γεμάτα στρατόπεδα συγκέντρωσης και η εξαγγελία για τη δημιουργία καινούριων δείχνουν τη στάση μηδενικής ανοχής που έχει αποφασίσει να κρατήσει το ελληνικό κράτος.

Μέσα σε αυτό το αντιμεταναστευτικό κλίμα που έχει δημιουργηθεί, το ελληνικό κράτος θεσπίζει ακόμη πιο σκληρές πολιτικές όσον αφορά τους μετανάστες. Η πολιτική που ακολουθεί το ελληνικό κράτος συμβαδίζει απόλυτα με την πολιτική της ΕΕ. Η Ευρώπη φρούριο θωρακίζει ακόμη περισσότερο τα σύνορά της απέναντι στους μετανάστες. Ούτως ή άλλως ένα γνώρισμα της παγκοσμιοποίησης είναι η λήψη αποφάσεων από πολλές χώρες συντονισμένα. Πλέον, για τα κρίσιμα ζητήματα διεθνούς φύσεως δεν αποφασίζει μεμονωμένα η Ελλάδα ουσιαστικά συναινεί και αφομοιώνει νομοθετικά κοινοτικές Οδηγίες & Κανονισμούς – υλοποιώντας τις δεσμεύσεις που αναλαμβάνει σε διεθνές επίπεδο. Ουσιαστικά όταν τα κόμματα και δημοσιογραφικά τους φερέφωνα ωρύονται για την επίλυση των «προβλημάτων που δημιουργούν οι μετανάστες» αποδεικνύεται ξανά ότι το εν λόγω θέμα χρησιμοποιείται για λόγους εσωτερικής προπαγάνδας.

Η προσφυγιά και η μετανάστευση στα δυτικά μμε παρουσιάζεται ως «πρόβλημα». Αλλά δεν αναφέρεται ποτέ ως αποτέλεσμα. Διότι αν αντιμετωπιστεί ως αποτέλεσμα, θα πρέπει να αναφερθούν και τα αίτια…

Η Ελλάδα ζητά και τελικά φαίνεται πως η συμβολή της ΕΕ στη φύλαξη των συνόρων είναι δεδομένη. Η frontex (υπηρεσία για τον έλεγχο των συνόρων) αναβαθμίζεται και ενισχύεται θεσμικά και εξοπλιστικά. Ακόμη προωθείται η πρακτική των απελάσεων παρακάμπτοντας νομικές διαδικασίες (δυνατότητα 18μηνης φυλάκισης, απελάσεις παιδιών και ηλικιωμένων). Η συμφωνία μεταξύ Ιταλίας και Λιβύης -η συμφωνία αυτή επιτρέπει στην Ιταλία να στέλνει πίσω τους μετανάστες που φεύγουν από τις ακτές της Λιβύης και να τους συλλαμβάνει πριν φθάσουν στις ιταλικές ακτές-, αλλά και η θέληση της Ελλάδας για ανάλογη συμφωνία με τη Τουρκία δείχνει τη προσπάθεια της ΕΕ το κύμα των μεταναστών να ανακόπτεται έξω από τα σύνορα της.

Διάχυτος κοινωνικός ρατσισμός

Θεσμικός ρατσισμός συμπληρώνεται από τον διάχυτο, ο οποίος συντονίζεται με την κίνηση του κοινωνικού σώματος. Οι ταγοί του ρατσισμού, στηρίζουν τα κατάπτυστα ιδεολογήματά τους κυρίως πίσω από δύο επιχειρήματα. Το πρώτο λέει πως «οι μετανάστες μας παίρνουν τις δουλείες και ρίχνουν τα μεροκάματα». Η ανεδαφικότητα του επιχειρήματος έγκειται στο γεγονός πως, αν και οι δουλειές δεν είναι ιδιοκτησία κανενός, οι μετανάστες καταπιάνονται με εργασίες κοινωνικά απαξιωμένες που κανένας έλληνας μέχρι πρότινος δεν καταδέχονταν να ασχοληθεί. Όσο για τα μεροκάματα αποκλειστική ευθύνη έχουν τα αφεντικά και οι εκβιαστικοί τους ελιγμοί. Το δεύτερο ισχυρίζεται πως «η αύξηση εγκληματικότητα οφείλεται στους μετανάστες». Στατιστικά, πουθενά δεν έχει συνδεθεί η εγκληματικότητα με το φαινόμενο της μετανάστευσης. Η παραβατικότητα, μικρή ή μεγάλη, συνδέεται με τις κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές συνθήκες που επικρατούν σε κάθε χώρα και που σε κύρια βάση ορίζονται από την κεφαλαιοκρατική ελίτ. Και όποιος ξεχνάει ας θυμηθεί ή ας ρωτήσει πως ονόμαζαν τους έλληνες μετανάστες στο εξωτερικό. «Βρωμοέλληνες», «χαρτοκλέφτες», «μαυροκέφαλοι» (γκασταμπάιτερ) ήταν μερικά από τα κοσμητικά τους επίθετα σε Αμερική, Ιταλία και Γερμανία

Οι μετανάστες και παιδία τους αποτελούν βαλβίδα αποσυμπίεσης για τους καταπιεσμένους «εγχώριους» στα σχολεία, τα γιαπιά, στις γειτονιές, στο δρόμο και παντού. Είναι το «υποδεέστερο Άλλο», ότι πρέπει για ασκήσεις μίσους και υπεροχής.

Για τα αφεντικά, οι μετανάστες πέρα από σάκο του μποξ, αποτελούν και μια καλή ευκαιρία για εξέλιξη και ξεζούμισμα με το λιγότερο δυνατό κόστος. Πρόσφατα παραδείγματα, η επίθεση με βιτριόλι στην Κ. Κούνεβα αλλά και η εργατική δολοφονία δύο «τριτοκοσμικών» μεταναστών πριν κάποιες μέρες, που ενώ καθάριζαν τα λύματα αποχετεύσεων στα βόρεια προάστια των Αθηνών έπαθαν ασφυξία από τις αναθυμιάσεις διότι δεν είχαν παρθεί τα στοιχειώδη μέτρα ασφαλείας και τελικά βρήκαν τραγικό θάνατο πνιγμένοι μέσα στα λύματα…

Άραγε, πόσοι «εγχώριοι» θα είχαν αυτή την κατάληξη;

Πίσω από το ρατσισμό, οχυρώνεται η έννοια της ιδιοκτησίας και ο θεσμός της ελληνορθόδοξης οικογένειας. Οχυρώνεται, αλλά και επιτίθεται με εξευτελισμούς, αποκλεισμούς, βασανισμούς, «επιτροπές κατοίκων», στιλέτα και δίκαννα, στην μητρόπολη και την επαρχία, στον Αγ. Παντελεήμονα και την Πάτρα, στη Μανωλάδα, το Αγρίνιο…

Ο διάχυτός ρατσισμός που έρπεται μέσα στις πόλεις, τα χωριά, τους δρόμους, τα χωράφια και τις πλαγιές με την πρώτη αφορμή μετατρέπει και τον πιο φιλήσυχο ιδιοκτήτη σε αδίστακτο και πάνοπλο υπερασπιστή του «ζωτικού χώρου» του.

Φαίνεται πως στη χώρα της φιλοξενίας με τα ωραία μάρμαρα και τις καταγάλανες παραλίες, ο Ξένιος Δίας στην περίπτωση των μεταναστών δείχνει το πιο αμείλικτο και άγριο πρόσωπό του…

Το αδιέξοδο του πολιτικού ασύλου

Πρόκειται για θεσμό που υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια, συνίσταται στο ότι κάποια πρόσωπα αναγκάζονται να φύγουν από τον τόπο τους επειδή διώκονται λόγω των πολιτικών τους ή των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων. Αργότερα, με τις διεθνείς συμβάσεις που υπογράφτηκαν από πολλές χώρες στα πλαίσια του ΟΗΕ στην αρχή της δεκαετίας του 1950 διευρύνθηκε ο ορισμός ώστε να περιλάβει κάθε είδους δίωξη – οπότε να χορηγείται άσυλο και για λόγους περισσότερο ανθρωπιστικούς παρά πολιτικούς. Εν μέσω ψυχρού πολέμου βέβαια αυτές οι συμβάσεις αποτέλεσαν και όπλο πολιτικής πίεσης.

Με τα σημερινά δεδομένα, η αναγνώριση κάποιου ως πολιτικού πρόσφυγα και η χορήγηση σε αυτόν πολιτικού ασύλου σημαίνει ότι ένα κράτος αναγνωρίζει ότι υπάρχουν πόλεμοι και θύματα πολέμου, δικτατορία, κατοχή, βασανιστήρια, απάνθρωπες συνθήκες… Επίσης αναγνωρίζει πως υπάρχει λεηλασία, κυρίως των χωρών της Ασίας και της Αφρικής από τα ανεπτυγμένα δυτικά κράτη, τις πολυεθνικές εταιρίες, που εκδιώκουν ή σφαγιάζουν τους γηγενείς πληθυσμούς.

Έτσι ταυτόχρονα καταρρέει και το παραμύθι της παγκοσμιοποίησης ότι δήθεν ο κόσμος είναι ένα «μεγάλο χωρίο» και όπου ο ένας βοηθάει τον άλλο.

Για παράδειγμα:

Πώς να αναγνωρίσει καθεστώς πολιτικού πρόσφυγα το ελληνικό κράτος σε ιρακινούς ή αφγανούς υπηκόους, όταν το ίδιο έχει στρατό στα πλαίσια διεθνούς επέμβασης; Είναι σαν αναγνωρίζει τον εαυτό του ως κατοχική δύναμη.

Πώς να αναγνωρίσει καθεστώς πολιτικού πρόσφυγα σε γεωργιανούς, ότι δηλαδή η Ρωσία συνεχίζει και κατέχει τμήμα του γεωργιανού κράτους και εκδιώκει τους γεωργιανούς υπηκόους από τις περιοχές της Αμπχαζίας και της Οσετίας (διαδικασία «βαλκανιοποίησης»), όταν την ίδια στιγμή υπογράφει συμβάσεις με τη Ρωσία για ενεργειακά και οπλικά θέματα; Το ίδιο συμβαίνει και με την Τσετσενία που επικρατεί ένας διαρκής ακύριχτος πόλεμος.

Πώς να αναγνωρίσει καθεστώς πολιτικού πρόσφυγα σε αφρικανούς, όταν αυτό θα σημαίνει ότι αναγνωρίζει ότι δυτικές πολυεθνικές λεηλατούν σταθερά για δεκαετίες τις χώρες τους;

Εν τέλει, πώς είναι δυνατόν το ελληνικό κράτος να έχει διπλωματικές σχέσεις με ένα κράτος, όταν την ίδια στιγμή αναγνωρίζει στους πολίτες αυτού πολιτικό άσυλο;

Για αυτό με βάση τις νέες ρυθμίσεις, καταργείται ουσιαστικά κάθε έννοια προστασίας των προσφύγων και τροποποιούνται προς το χειρότερο ακόμη και οι σημερινές άθλιες διαδικασίες και πρακτικές χορήγησης ασύλου. Αφού, λοιπόν, η Ελλάδα δεν μπορεί να αγνοήσει την ύπαρξη δεκάδων χιλιάδων προσφύγων που ζουν εντός συνόρων της, θα αναλάβει δράση να τους εξαφανίσει με νομοθετικές ρυθμίσεις.

Έτσι από τις 30 Ιουνίου 2009 δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως το Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ) 81, το οποίο τροποποιεί την ρύθμιση σχετικά με τις ελάχιστες προδιαγραφές για τις διαδικασίες με τις οποίες τα κράτη μέλη χορηγούν και ανακαλούν το καθεστώς του πρόσφυγα, με το οποίο η κατάσταση δυσχεραίνει ακόμα πιο πολύ.

Ενδεικτικά η Ελλάδα χορηγούσε πολιτικό άσυλο μόνο στο 0,05% - 1% των αιτήσεων που υποβάλλονται. Το εξευτελιστικό αυτό ποσοστό των εγκρίσεων οφείλοταν κυρίως στις εγκρίσεις της Δευτεροβάθμιας Επιτροπής Προσφύγων, η οποία πλέον καταργείται.

Το ζήτημα της αλληλεγγύης

Η αλληλεγγύη στους μετανάστες και τις μετανάστριες ξεκινάει από την αντίληψη της ενσυναίσθησης, δηλαδή το να καταφέρνει κάποιος να μπαίνει στη θέση του Άλλου. Πως θα φαίνονταν σε κάποιον να βρίσκονταν σε μια χώρα με αδιάκοπο πόλεμο, να φεύγει από αυτή ταξιδεύοντας μέρες και μήνες, αντιμετωπίζοντας πνιγμούς, νάρκες και σφαίρες, για να καταλήξει ετοιμόρροπος σε κάποιο άγνωστο τόπο, έτοιμος να αντιμετωπίσει τη βία του ρατσισμού, των θεσμών, της εκμετάλλευσης και τελικά να βρεθεί ανώνυμος και στοιβαγμένος σε ένα κρατητήριο χωρίς καμιά προοπτική για κάτι καλύτερο; Κανένας μετανάστης και μετανάστρια δεν είχε ονειρευτεί όταν ήταν παιδί να αντιμετωπίζει τα ελληνορθόδοξα μαχαίρια των θλιβερών συμμαχιών παρακρατικών και «αγανακτισμένων πολιτών» στον Αγ. Παντελεήμονα ή να βρεθεί φυλακισμένος με άλλα 20 άτομα στα κρατητήρια του Α.Τ. Αγρινίου.

Η αλληλοβοήθεια, ως κομμάτι της έμπρακτης και διάχυτης αλληλεγγύης, ενδυναμώνεται και μετουσιώνεται σε πολιτική πράξη όταν δεν μένει στην διαπροσωπική σχέση και τις προσωπικές ευαισθησίες, αλλά όταν σβήνει τις διαχωριστικές γραμμές και επιλέγει να συναντιέται με τον «ξένο» συνειδητά με όρους εμπιστοσύνης. Η αλληλοβοήθεια αυτή δεν μπορεί να συσχετιστεί σε καμιά περίπτωση με την φιλανθρωπική «ανιδιοτέλεια» των «μεγαλόψυχων» ουραγών, που από την μία ελεημονούν και από την άλλη εκμεταλλεύονται στην καθημερινότητά τους μετανάστες αλλά και συμβάλουν με την στάση ή την θέση τους στην συστηματική λεηλασία ολόκληρου του τρίτου κόσμου.

Η αλληλεγγύη, ξεπερνά τους πλαστούς εθνικούς και θρησκευτικούς διαχωρισμούς και τις προκαταλήψεις, αποτελεί μια βαθμίδα προς συνεύρεση και σύμπραξη και πηγάζει από το γεγονός πως οι μηχανισμοί, οι συνθήκες και οι αιτίες που οδηγούν στην υποταγή σε μια αβίωτη ζωή είναι ίδιοι και για τους «ντόπιους» και για τους «ξένους» καταπιεσμένους και εκμεταλλευόμενους, με τη διαφορά ότι στους δεύτερους εκφράζεται με τον πιο ειδεχθή τρόπο.

Μια αλληλεγγύη, που εκφράζεται διάχυτα και δεν γυρεύει πολιτικά ανταλλάγματα και ψήφους, που αποτελεί συνιστώσα του αγώνα των μεταναστών για αξιοπρέπεια και χειραφέτηση και ανοίγει μέτωπα με κάθε είδος ρατσισμού από όπου και αν αυτός πηγάζει ή προέρχεται.

ΠΟΛΕΜΟ ΣΤΟ ΡΑΤΣΙΣΜΟ

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ

Συνέλευση αναρχικών, αντιεξουσιαστών –τριών αλληλέγγυων Αγρινίου